W 2015 r. uczniowie trzecich klas liceów po raz pierwszy przystąpią do nowej matury. Co nowego ich czeka? Na co zwrócić uwagę?
Informacje na temat egzaminu maturalnego znaleźć można na stronie internetowej Informator Język Polski
Czego dotyczą zmiany? Jak będzie wyglądał egzamin maturalny z języka polskiego?
Istota egzaminu pozostaje taka sama, jaka była do tej pory. Maturzysta musi wykazać się kompetencją w zrozumieniu poznanego tekstu, jego interpretacji, a także w tworzeniu własnego tekstu argumentacyjnego.
Podczas egzaminu maturalnego z języka polskiego sprawdza się wiadomości i umiejętności zawarte w wymaganiach określonych w podstawie programowej kształcenia
ogólnego dla IV etapu edukacyjnego. Zgodnie z założeniem przyjętym w podstawie, zadania egzaminacyjne mogą odnosić się także do wymagań
obowiązujących w szkole podstawowej i gimnazjum. Określone w podstawie programowej wymagania szczegółowe są ściśle powiązane z
wymaganiami ogólnymi, identycznymi dla II, III i IV etapu edukacyjnego.
PISEMNY EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA POLSKIEGO
Pisemny egzamin maturalny z języka polskiego na poziomie podstawowym składa się z dwóch części:
a) testowej, sprawdzającej rozumienie czytanego tekstu nieliterackiego oraz
b) części polegającej na napisaniu wypracowania
Z egzaminu pisemnego na poziomie podstawowym nie zniknie obowiązująca do tej pory część sprawdzająca rozumienie treści, ale zmieni się zakres pytań i poleceń.
W swojej pracy uczeń będzie musiał wykazać się zdobytą wiedzą, umiejętnością powiązania przytoczonego tekstu z innymi znanymi mu dziełami, umiejętnością logicznego wywodu i argumentacji. Ci zaś, którzy chcą wykazać się samodzielnością, inwencją i zdolnościami analitycznymi, zamiast rozprawki będą mogli wybrać interpretację wiersza.
W części testowej maturzysta rozwiązuje 10–13 zadań zamkniętych i/lub otwartych odnoszących się do jednego lub dwóch tekstów (popularnonaukowych, publicystycznych lub politycznych). Teksty nie są długie, łącznie mogą liczyć nie więcej niż 500 słów.
Zadania testowe sprawdzają rozumienie czytanego tekstu na trzech poziomach: znaczeń, struktury i komunikacji. Mogą także badać umiejętność dokonywania operacji na tekście (np. przekształcania, streszczania, tworzenia planu tekstu) oraz świadomość językową maturzysty (np. w zakresie składni, fleksji, słowotwórstwa, funkcji tekstu, jego cech gatunkowych). Zadania sprawdzające świadomość językową mogą odnosić się także do umiejętności opisanych w podstawie programowej dla szkoły podstawowej i gimnazjum.
W części arkusza polegającej na napisaniu wypracowania uczeń wybiera jeden z dwóch podanych tematów odnoszących się do załączonych tekstów literackich. Pierwszy temat wymaga napisania rozprawki, drugi – interpretacji tekstu poetyckiego.
* Rozprawka
Zadanie polegające na napisaniu rozprawki odnosi się do załączonego tekstu epickiego lub dramatycznego. Od maturzysty wymaga się zrozumienia tekstu, postawienia tezy lub hipotezy w odniesieniu do problemu sformułowanego w temacie zadania, uzasadnienia swojego stanowiska, odwołania do załączonego tekstu oraz, jeśli temat tego wymaga, także do innych tekstów kultury (np. powiązanych wspólnym tematem lub motywem).
Jeśli załączony tekst literacki jest fragmentem lektury obowiązkowej (w podstawie programowej oznaczonej gwiazdką), maturzysta musi odwołać się do całości utworu.
Rozprawka nie może być krótsza niż 250 słów.
* Interpretacja tekstu poetyckiego
Zadanie polegające na napisaniu interpretacji tekstu poetyckiego odnosi się do załączonego utworu lirycznego lub jego fragmentu. Maturzysta przedstawia propozycję odczytania tekstu, którą uzasadnia odpowiednimi argumentami. W uzasadnieniu zdający odwołuje się nie tylko do załączonego utworu, ale także funkcjonalnie wykorzystuje konteksty (np. biograficzny czy filozoficzny). Częścią pracy interpretacyjnej jest analiza tekstu polegająca np. na omówieniu kompozycji, cech stylu, znaczeń metaforycznych i symbolicznych. Maturzysta sam decyduje o kompozycji swojej pracy, ale powinna być ona czytelna, spójna i funkcjonalna wobec przyjętego zamysłu interpretacyjnego. Interpretacja tekstu poetyckiego nie może być krótsza niż 250 słów.
Egzamin trwa 170 minut. Zdający sam decyduje, ile czasu przeznaczy na każdą część.
PUNKTACJA
Za rozwiązanie zadań na poziomie podstawowym maturzysta może otrzymać łącznie 70 punktów: 20 za test i 50 za wypracowanie.
PISEMNY EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA POLSKIEGO NA POZIOMIE ROZSZERZONYM
Część pisemna egzaminu maturalnego z języka polskiego na poziomie rozszerzonym polega na napisaniu wypracowania na jeden z dwóch podanych tematów. Pierwszy sprawdza umiejętność interpretacji porównawczej dwóch utworów literackich, drugi – tworzenia wypowiedzi argumentacyjnej w odniesieniu do tekstu historycznoliterackiego, teoretycznoliterackiego lub krytycznoliterackiego. Egzamin trwa 180 minut.
Interpretacja porównawcza utworów literackich
Zadanie polegające na napisaniu interpretacji porównawczej utworów literackich odnosi się do dwóch załączonych tekstów (lirycznych, epickich albo dramatycznych) lub ich fragmentów. Maturzysta przedstawia propozycję odczytania tekstów, którą uzasadnia odpowiednimi argumentami. Wskazuje podobieństwa i/lub różnice między tekstami, a następnie przedstawia wnioski wynikające z porównania. Zdający stawia tezę lub hipotezę interpretacyjną, którą uzasadnia w odniesieniu nie tylko do załączonych utworów, ale także poprzez przywołanie odpowiednich kontekstów. Częścią pracy interpretacyjnej jest analiza tekstu polegająca m.in. na omówieniu kompozycji, cech stylu, znaczeń metaforycznych i symbolicznych. Maturzysta sam decyduje o kompozycji swojej pracy, ale powinna być ona czytelna, spójna i funkcjonalna wobec przyjętego zamysłu interpretacyjnego. Interpretacja porównawcza utworów literackich nie może być krótsza niż 300 słów.
Wypowiedź argumentacyjna na poziomie rozszerzonym
Zadanie polegające na napisaniu wypowiedzi argumentacyjnej odnosi się do załączonego tekstu historycznoliterackiego, teoretycznoliterackiego lub krytycznoliterackiego. Od maturzysty wymaga się zrozumienia tekstu, określenia, rozważenia i oceny rozwiązania problemu przedstawionego w tekście. Zdający powinien odwołać się do załączonego tekstu, a także do innych tekstów kultury. Maturzysta sam decyduje o wyborze formy wypowiedzi (może to być np. recenzja, szkic, artykuł, esej). Wypowiedź argumentacyjna nie może być krótsza niż 300 słów.
Ustna matura bez prezentacji
Część ustna, która zmieni się najbardziej, sprawdzi, czy umiesz przygotować i wygłosić poprawną pod względem językowym i merytorycznym kilkuminutową wypowiedź. Zniknie prezentacja, którą uczeń miał do tej pory przygotować pod kierunkiem nauczyciela w trakcie roku szkolnego. Zdający odpowiadać będzie przed komisją egzaminacyjną w oparciu o jedno z wylosowanych zadań, które zostały opracowane przez Centralną Komisję Egzaminacyjną, składające się z polecenia i tekstu kultury. Maturzysto spodziewaj się tekstów literackich, ikonicznych bądź o języku. Będziesz musiał przygotować wypowiedź na wylosowany temat. Otrzymasz na to 15 minut. Po trwającym około 10 minut wystąpieniu nastąpi rozmowa z komisją nawiązująca do Twojej wypowiedzi. Podczas pięciominutowej rozmowy członkowie zespołu egzaminacyjnego mogą poprosić o rozwinięcie poruszonych przez ciebie zagadnień. Rozmowa ma ci pomóc odnaleźć inne aspekty prezentowanego tematu. Musisz też wiedzieć, że komisja nie może odwoływać się do kwestii, których nie poruszyłeś, ani pytać cię z innego materiału.
Odejście od klucza
Od 2015 roku prace maturalne nie będą już sprawdzane według klucza odpowiedzi. Dzięki temu będziesz mógł wykazać się większą kreatywnością i zaprezentować swoje umiejętności – bez obaw, że nie odpowiesz tak, jak to przewiduje klucz.
Informacje dotyczące egzaminu maturalnego z języka polskiego zaczerpnięte zostały ze strony www.wsip.pl oraz www.cke.edu.pl.